Tây Bắc có một gia vị đặc biệt mà không nơi nào có được, đó là mắc khén. Mắc khén là loài cây mọc khắp nơi trên núi rừng Tây Bắc là một trong những gia vị Việt Nam, hạt cho mùi thơm riêng mà ngây ngất.

1. Giới thiệu về hạt mắc khén

Hạt mắc khén là hạt của cây mắc khén, được đồng bào Tây Bắc sử dụng làm gia vị tẩm ướp các món ăn đặc trưng của núi rừng. Rất nhiều người nghĩ và nhầm tưởng hạt mắc khén là hạt tiêu rừng. Điều này hoàn toàn sai lầm, hai loại gia vị này hoàn toàn khác nhau.

Cây mắc khén là một loại cây thân gỗ thuộc loại to, cao. Tháng 11 hàng năm cây sẽ đậu hoa và ra quả. Cây ra hoa dạng chúm giống như cây hoa xoan. Thời điểm thu hoạch là thời điểm cây ra quả, người dân bẻ nguyên cả chùm rồi đem về phơi hoặc hong khô trên bếp để dùng cả năm.Thực ra, cần phải gọi tên loại gia vị này là quả mắc khén vì loại gia vị này là cả quả phơi khô chứ không phải chỉ có hạt.

Hạt mắc khén

2. Công dụng của hạt mắc khén?

Hầu như mọi người khi sử dụng hạt mắc khén đều nghĩ rằng đây đơn thuần chỉ là một loại gia vị nổi tiếng ở vùng Tây Bắc. Sự góp mặt của nó giúp cho các món ăn của gia đình bạn thêm thơm ngon hơn gấp bội phần. Ít ai biết rằng, hạt mắc khén còn có nhiều công dụng khác, chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, cụ thể:

• Hạt mắc khén có mùi hương dịu nhẹ, cho bạn cảm giác như đang xông tinh dầu trong tiệm Spa.
• Trong vỏ cây có 2 aecaloid là budrungain chiếm 0.00025% và budrungainin chiếm 0.005%; lupeol.
• Trong quả mắc khén có chứa 0.24% alcaloid và tinh dầu. Đồng thời hạt mắc khén có chứa chất kháng khuẩn, giúp cho người sử dụng có sức đề kháng tốt hơn, chống chọi lại các tác nhân gây bệnh.
• Vỏ quả chứa d- terpinen, d- a- phellandren, 4- caren, b- pinnen, d- a- dihydrocarvol, 4- terpinol, dl- cavotanacetone.

Tất cả những chất trên góp phần trị đầy hơi, thấp khớp, mất trương lực của dạ dày, xây dựng hệ tiêu hóa khỏe mạnh nhờ có sự góp mặt của chất kháng khuẩn.

Như vậy, hạt mắc khén không chỉ là gia vị, là linh hồn của ẩm thực. Mà nó còn là vị thần dược, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

3. Các món ăn được chế biến từ hạt mắc khén

Thịt gác bếp

Như chúng ta đã biết, ở các tỉnh thành thuộc vùng miền núi phía Tây Bắc thường có một món ăn độc đáo rất nổi tiếng, đó chính là các món thịt khô như: thịt lợn gác bếp, thịt bò gác bếp…Khi thưởng thức những món ăn này, chúng ta thường cảm nhận được bên cạnh phảng phất mùi khói bám trên bề mặt thịt, còn có một mùi vị và hương thơm rất đặc biệt, và hạt mắc khén chính là thứ góp phần tạo nên điều đặc biệt đó.

Gà nướng mắc khén

Gà nướng tưởng chừng như là một món ăn quen thuộc, không có gì đặc sắc. nhưng bạn nên một lần thử tấm ướp gà với hạt mắc khén, điều thú vị đang đợi chờ bạn khám phá ở phía trước. Thịt gà sau khi làm sạch, lấy một ít mắc khén ướp kỹ và đợi khoảng 30p cho thấm gia vị, sau đó đem nướng.

Làm chẩm chéo

Chẳm chéo từ lâu đã trở thành thứ gia vị truyền thống của đồng bào Tây Bắc, là loại gia vị được dùng phổ biến trong các bữa cơm hàng ngày của đồng bào Thái. Tuy không phải là cao lương mỹ vị, nhưng món chẳm chéo đã trở thành hương vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc.