Đăng tâm thảo là một vị thuốc nam quý, thường xuất hiện ở nhiều tỉnh thuộc đồng bằng Bắc bộ. Giống cây này được sử dụng nhiều trong các bài thuốc an thần, điều trị mất ngủ hoặc chữa bệnh viêm họng. Bên cạnh đó có thể điều trị phù nề, lợi tiểu. Để hiểu rõ hơn về đặc điểm cũng như công dụng của vị thuốc này, các bạn hãy theo dõi bài viết sau nhé!

1.Một số thông tin về Đăng tâm thảo

Tên gọi và nguồn gốc

Đăng tâm thảo hay còn được gọi là Bấc đèn, Bích ngọc thảo, Hổ tu thảo, Cổ Ất Tâm, Tịch thảo, Xích tu, Thần đăng nhị, Đăng thị. Tên khoa học của nó là Juncus ehusus L. var.decipiens Buch. Thuộc họ Bấc Juncacese.

Đăng tâm thảo (Medulla funci caulis) chính là phần ruột phơi khô của thân cây Bấc Đèn.

Mô tả cây

Đây là một cây cỏ sống lâu năm, thân cây tròn cứng, thường mọc thành cụm dày, độ cao khoảng từ 35 – 100cm, đường kính của thân khoảng 1 – 2mm. Phía ngoài thân có màu xanh nhạt, có vạch dọc, ruột cây xốp từ ngọn đến gốc. Lõi cây được cấu tạo bởi nhiều tế bào hình ngôi sao, hở ra nhiều chỗ khuyết lớn. Lá xuất hiện nhiều ở phần bẹ dưới gốc thân. Hoa lưỡng tính, mọc thành vòng, có màu lục nhạt bao hoa khô xác. Nhị hoa thường mọc 3, ít trường hợp thấy nhị 4 hoặc 6. Đầu nhụy to, bộ phần bầu có vòi ngắn, bao phấn hình chỉ. Quả nang có hạt nhỏ. Vào mùa hạ, cây ra quả.

Phân bố, thu hái và chế biến

Giống cây này thường mọc hoang ở nhiều tỉnh thuộc đồng bằng Bắc bộ như Hà Nam, Nam Đinh…Có khi cây được trồng để phục vụ công việc chữa bệnh.

Vào mùa thu, khoảng từ tháng 8 – 10 khi toàn thân cây đã phát triển đến mức lớn nhất, người ta cắt toàn thân cây về sau đó rạch theo đường dọc của cây để lấp phần lõi riêng ra, bó thành từng bó nhỏ, phơi khô hoặc sấy đến khi độ ẩm dưới 11% thì có thể sử dụng.

Bộ phận dùng làm thuốc

Phần ruột cây.

Thành phần hóa học

Hoạt chất chưa rõ, chưa có tài liệu nào nghiên cứu về thành phần hóa học của cây này.

2.Công dụng và liều dùng

Theo tài liệu cổ cho biết, giống cây này có vị ngọt, tính hàn, vào 3 kinh tâm, phế và tiểu trường. Có tác dụng giáng tâm hỏa, thanh phế nhiệt, lợi tiểu trường. Được sử dụng nhiều trong những bài thuốc tiểu tiện khó khăn, tâm phiền mất ngủ, dùng ngoài đồ mụn nhọt.

Trong dân gian thường sử dụng làm thuốc thông tiểu, chữa sốt, chữa bệnh mất ngủ, giúp an thần, chữa bệnh viêm phế quản hoặc ho.

Đối tượng sử dụng những bài thuốc có chứa Đăng tâm thảo là những người bệnh tiểu ít, bí tiểu hoặc người ngủ kém, người bị ho hoặc viêm họng do thay đổi thời tiết, người tiểu ra máu, tiểu đục hoặc cũng có thể sử dụng cho người bị phù nề.

Với người bị bệnh ngày dùng 1 – 2g dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột. Ngoài ra còn có thể tán đăng tâm ra, vì đăng tâm rất khó tán nên trước khi tán  cần hồ đăng tâm bằng nước cơm sau đó phơi khô thì dễ tán hơn. Tán xong xong với nước, vớt phần nổi lên trên mặt để dùng.

3.Các bài thuốc dân gian sử dụng cây

Bài thuốc trị bị thương ra máu: Đăng tâm thảo nhai nhỏ rồi đắp vào vết thương thì sẽ có tác dụng cầm máu

Bài thuốc trị chảy máu cam không ngừng: Đăng tâm thảo 40g tán thành bột, kết hợp cùng 4g Đơn sa. Uống cùng với nước cơm, mỗi lần 8g.

Bài thuốc trị nghẹt họng do viêm: Đăng tâm thảo 1 nắm, sử dụng 2 tấm ngói để đốt  cháy đến khi còn 6g, trộn cùng bột Bồng sa.

Ngoài ra có thể sử dụng Đăng tâm và lá Cọ với liều lượng bằng nhau, đốt cháy rồi thổi vào họng.

Bài thuốc trị khó ngủ: Sử dụng Đăng tâm sắc thành nước, uống thay trà, sử dụng hằng ngày.

Bài thuốc trị mất ngủ, bứt rứt: Đăng tâm thảo 3g kết hợp với Đạm trúc diệp 9g, hãm cùng với nước như trà.

Bài thuốc trị đậu sang làm cho cơ thể mệt như suyễn, tiểu tiện không thông: Sử dụng 1 nắm Đăng tâm, Miếp giáp 60g. Cho nước 1 thăng rưỡi, sắc 6 chén chia 2 lần uống.

Bài thuốc trị vàng da do thấp nhiệt: 120g rễ Đăng thảo, cho vào bình sứ với 1 nửa nước và 1 nửa rượu sắc trong vòng nửa ngày, phơi sương trong vòng 1 đêm rồi đem uống nóng.

Bài thuốc giúp thông tiểu: Sử dụng “Bạch Phi Hà Tự Chế Thiên” 1 viên. 10 cân Đăng tâm tẩm cùng hồ gạo rồi phơi khô, tán thành bột và cho vào nước, bột Đăng tâm nổi lên trên mặt thì vớt ra, phơi khô lấy 100g. Phục linh bỏ vỏ 200g, Trư linh 80g, Hoạt thạch 200g, Nhân sâm 480g, Trạch tả 120g. Thái thành từng lát, nấu thành cao sau đó trộn với bột thuốc để làm thành viên to, bằng hạt nhãn. Cuối cùng lấy Châu sa bọc ngoài. Mỗi lần uống 1 viên.

Bài thuốc trị bí tiểu đau gấp: Đăng tâm thảo 3g, Cam thảo, Chi tử, Đông quy, Mộc thông mỗi loại 9g, Hoạt thạch 12g. Sắc lấy nước uống

Bài thuốc trị nhiệt lâm: Đăng tâm thảo 9g, Phượng vĩ thảo, Xa tiền thảo mỗi loại 30g. Sắc cùng với nước vo gạo rồi uống.