Đẳng sâm là gì?

Đẳng sâm là phần rễ phơi hay sấy khô của cây đảng sâm. Loại cây này có tên khoa học là Codonopsis pilosula (Franch) Nannf, thuộc họ hoa chuông (Campanulaceae). Đây là một cây thuốc quý, sống lâu năm, dạng cây cỏ, leo bằng thân quấn. Rễ hình tru dài, đường kính có thể lên tới 1,5-2cm, có phân nhánh, phần đầu rễ phình to có nhiều vết sẹo lồi kên thân cũ. Rễ cây là phần chính được dùng để làm thuốc. Lúc tươi rễ cây có màu vàng, sau khi phơi hoặc sấy khô thì sẽ chuyển thành màu trắng, có nếp nhăn.

Thân cây đẳng sâm mọc thành từng cụm vào mùa xuân, bò trên mặt đất hoặc leo bám vào các cây khác. Phần thần cây có màu tím sẫm, lông thưa. Lá mọc cách có hình trứng hoặc hình trứng tròn, phần gần cuống hình tim, đuôi lá nhọn. Hoa màu xanh nhạt, đài tràng hình chuông, mọc riêng lẻ ở kẽ nách lá…

Ở Việt Nam, trong giai đoạn 1961-1985 Viện Dược liệu đã phát hiện đẳng sâm ở 14 tỉnh miền núi phía Bắc và khu vực Tây nguyên. Vùng phân bố tập trung nhất của loại sâm dây này là ở các tỉnh Lai châu, Hà giang, Sơn la, Lào cai, Cao bằng, Lạng sơn, Đà nẵng, Kon tum, Gia lai, Quảng nam, Lâm đồng.

Đẳng sâm có tác dụng gì?

Theo Đông y, đẳng sâm có vị ngọt, tính bình, vào hai kinh tỳ và phế. Nó có tác dụng bổ trung, kiện tỳ, ích khí, sinh tân, dưỡng huyết. Do đó, thường được dùng làm thuốc bổ, dùng trong các trường hợp khí hư huyết hư, tỳ vị hư nhược, thể trạng mệt mỏi vô lực, ăn kém, sa tử cung, sa trực tràng, sa dạ dày ruột, đại tiện lỏng.

Y học hiện đại cũng có nhiều nghiên cứu về đẳng sâm. Các nghiên cứu này cho thấy, trong rễ đẳng sâm có những thành phần hóa học chính như: Sucrose, Glucose, Furctose, Inulin, Alcaloid, Galactose, Arabinose, Mannose, Xylose, Tangshenoside, Choline, Rhamnose, Syringin, N-Hexyl b-D-Glucopyranoside, Ethyl a-D-Fructofuranóide, Scutellarein Glucoside… Do đó, vị thuốc này có các tác dụng chính:

• Đối với hệ tiêu hóa: Đẳng sâm làm tăng trương lực của hồi tràng, tăng cường độ co bóp của dạ dày. Nó có tác dụng giảm loét do kích thích, giảm loét do Acid Acetic, giảm loét do thắt môn vị và chống viêm hiệu quả.
• Đối với huyết áp: Đẳng sâm có tác dụng ức chế hiện tượng cao huyết áp do Adrenalin gây ra. Nó còn có tác dụng tăng cường độ co bóp của tim, tăng lưu lượng máu cho não, nội tạng và chân.
• Đối với máu: Các nghiên cứu cho thấy, nước sắc đẳng sâm có tác dụng làm tăng số lượng hồng cầu, huyết sắc tố và làm giảm số lượng bạch cầu. Dịch tiêm chiết xuất từ đẳng sâm làm tăng nhanh máu đông mà không có tác dụng tán huyết.
• Tác dụng tăng sức :Đẳng sâm có tác dụng tăng cường sức khỏe, chống mệt mỏi. Vị thuốc này cũng nâng cao sự thích nghi của cơ thể con người trong những điều kiện khắc nghiệt (trời nóng, lạnh, nhiệt độ thay đổi bất thường…).

Cách dùng đẳng sâm hiệu quả nhất

Đẳng sâm vốn là một vị thuốc bổ và được sử dụng nhiều trong y học. Với các công dụng tuyệt vời đã nêu ở trên, chúng ta hoàn toàn có thể đun nước sắc uống hoặc ngâm rượu để hưởng trọn lợi ích sức khỏe của loại dược liệu này.

– Đun nước sắc uống: Cách này khá đơn giản và ai cũng có thể thực hiện để dùng hằng ngày. Đặc biệt, đẳng sâm khô có thể bảo quản khá lâu trong ngăn mát tủ lạnh. Do đó, mỗi lần dùng chỉ cần sắc khoảng 20gr với 2 lít nước. Dùng dao cắt sâm dây thành từng đoạn ngắn khoảng 2 đốt ngón tay, rửa sạch rồi cho vào nồi đun lửa nhỏ khoảng 20 phút. Sau đó, dùng nóng hoặc bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh để dùng dần. Nước sâm dây không chỉ có hương vị thơm ngon dễ uống mà còn tốt cho sức khỏe nên có thể dùng hằng ngày thay trà để bồi bổ cơ thể.

– Ngâm rượu: Đẳng sâm còn có thể dùng để ngâm rượu để uống. Cứ khoảng 1kg sâm dây khô ngâm với 5 lít rượu gạo (khoảng 40 độ) trong vòng 3-4 tuần là uống được. Cân lưu ý là nên dùng chum sành hoặc bình thủy tinh để ngâm rượu vì rượu thành phẩm sẽ có hương vị thơm ngon và an toàn cho sức khỏe hơn. Ngâm xong thì dùng khoảng 40-60ml vào 2 bữa trưa và tối hàng ngày.